Meer werken, laat het merken! Zo luidt de campagne van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), die vrouwen oproept om meer uren te maken. Op de site van het ministerie zijn verschillende video’s te vinden van vrouwen die gekozen hebben om meer uren te maken en dat hun partners dit prima vinden. Ook worden er tips gegeven aan vrouwen hoe ze met hun werkgever in gesprek kunnen én het gesprek aan de keukentafel kunnen voeren. Stichting Gelijke Beloning (Ik verdien meer) lanceerde daarop een tegencampagne: ‘Ons antwoord: ga zelf lekker het gesprek aan, daar in Den Haag’. En dit is waarom we ons daarin kunnen vinden.
Inhoudsopgave
Verdeling betaald en onbetaald werk
Mannen besteden meer uren aan betaald werk dan vrouwen. Gemiddeld besteden zij 25,3 uur aan betaald werk tegenover 15,9 uur die vrouwen besteden hieraan. Maar kijken we naar het aantal uur wat mannen en vrouwen besteden aan onbetaald werk, dan is het andersom. Vrouwen besteden namelijk 26,5 uur aan onbetaald werk en mannen 17,5 uur. Onderaan de streep is de werkweek dus bijna hetzelfde. Onbetaald werk, werk waar we niet voor betaald krijgen. Maar vaak wel werk wat belangrijk is. Denk aan de zorg voor het gezin, het huishouden of mantelzorg. Vrouwen zijn in de afgelopen tientallen jaren steeds meer betaald werk gaan doen, maar mannen zijn nauwelijks meer thuis gaan doen.
Kijken we specifiek naar mannen en vrouwen met kinderen, dan zien we dat bij de geboorte van het eerste kind gaat 45 procent van de moeders minder gaat werken, of helemaal stopt met betaald werk. De meeste vrouwen met kinderen jonger dan 18 jaar werken gemiddeld 20 tot 35 uur per week. Mannen daarentegen passen hun contract nauwelijks aan als ze voor het eerst vader worden. Zij blijven namelijk voor het grootste deel fulltime werken. Een grote deeltijdbaan (28 tot 35 uur per week) komt bij vaders het meest voor als het jongste kind nog niet naar school gaat. Ook zien we dat 4 op de 10 ouders werk en zorg het liefst gelijk zou willen verdelen. Maar het lukt nog geen 1 op de 10 ouders.
Kortom, de verdeling van betaald en onbetaald werk tussen mannen en vrouwen heeft dus eerst de aandacht nodig. En de verantwoordelijkheid hiervoor kan niet alleen bij de vrouw neergelegd worden met tips hoe je het gesprek aan de keukentafel kunt aangaan.
Loonkloof
Laten we niet vergeten dat Vrouwen in Nederland gemiddeld 13 procent minder per uur verdienen dan hun mannelijke collega’s. Elk jaar vanaf 14 november (Equal Pay Day) werken vrouwen symbolisch voor niets. Op 30 maart 2023 tekende de EU een wet die transparantie over salarissen moet bevorderen, om zo de loonkloof tussen mannen en vrouwen verder te dichten. Ook moeten vacatures en functietitels genderneutraal zijn en mogen er geen afspraken meer worden gemaakt over het geheimhouden van salarissen in contracten. Het uitgangspunt is dat de loonkloof niet groter mag zijn dan vijf procent. Een hele goede ontwikkeling, maar dat betekent nog niet dat we er al zijn. De loonkloof blijft een aandachtspunt, zeker als we het hebben over de financiële onafhankelijkheid van vrouwen.
Betaalbare en kwalitatieve kinderopvang voor iedereen
Kinderopvang is op dit moment niet alleen duur, maar er zijn ook nog eens lange wachtlijsten. Volgens een onderzoek van het ministerie zelf ziet 22 procent van de ouders geen andere optie dan minder te gaan werken. 18 procent werkt op andere tijden dan dat zij zouden willen, omdat er geen plek is op de kinderopvang. In 2025 moet de kinderopvang stukken goedkoper worden, maar aan het huidige plan van het kabinet zitten nog veel haken en ogen. Alle ouders gaan namelijk straks 4 procent van de kosten van de kinderopvang betalen. De overheid heeft echter een maximum gesteld aan het bedrag dat vergoed wordt, terwijl kinderopvangorganisaties zelf hun eigen tarieven bepalen. Die tarieven kunnen dus hoger zijn dan de maximale vergoeding.
Op dit moment betalen huishoudens met een laag inkomen al maximaal 4 procent van de kosten van de kinderopvang. Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau zullen tarieven straks hoger komen te liggen dan dat het nu is, de vraag naar opvang zal namelijk stijgen. Hierdoor zullen mensen met een lagere inkomen uiteindelijk zelfs meer betalen dan nu. Een nieuw kinderopvangsysteem zou juist kansenongelijkheid tegen moeten gaan, maar op deze manier wordt de kloof tussen arm en rijk alleen maar groter.
Mantelzorg
In Nederland geeft 35% van de mensen mantelzorg. Het merendeel van de mantelzorgers is vrouw. Vooral mensen tussen 45 en 64 jaar geven relatief vaker mantelzorg. Wanneer kinderen ouder worden, komt er dus vaak nog een extra zorgtaak bij in de familie, zoals de zorg voor eigen (schoon)ouders. 1 op de 10 mantelzorgers is daarnaast ernstig overbelast. En met de toenemende vergrijzing zal de vraag naar mantelzorg alleen maar groter worden. Een maatschappelijk probleem dus.
Eenzijdige benadering
Minister Van Gennip vindt dat werkgevers en vrouwen samen kunnen bedenken wat er kan en wat meer werk mogelijk in de weg zit. ‘Kun je het combineren met je situatie thuis? Zijn dat roosters? Heb je invloed op je werkzaamheden? Is het de cultuur op de werkvloer?’, vertelt ze in een interview met het AD. Hiermee wordt de oplossing en de verantwoordelijkheid volledig bij vrouwen neergelegd. Terwijl, zoals je hierboven hebt kunnen lezen, het veel complexer is dan dat alleen vrouwen meer uren moeten kunnen maken. In haar eigen vragen raakt ze welke factoren een belangrijke rol spelen: de verdeling van werk en zorg, regie over je werk(rooster) en een inclusieve werkomgeving. Vrouwen zijn niet volledig verantwoordelijk om werkgevers na te laten denken over een inclusieve cultuur en gezinsvriendelijk beleid. Ook als je het hebt over de verdeling van taken, dan heb je niet alleen over vrouwen. Toch richt de campagne zich eenzijdig op de deeltijdwerkende vrouw. In het interview laat ze daarnaast met haar eigen persoonlijke situatie zien dat er veel meer nodig is. Zij heeft zelf altijd fulltime gewerkt, maar haar partner in deeltijd. Zelfs nu de kinderen in hun tienerjaren zitten. Daarnaast hebben ze extra hulptroepen gehad: ouders en een nanny aan huis (naast de crèche en BSO). Ook had ze de mogelijkheid om thuis te werken en kon ze momenten in de agenda blocken. Right, do we need to say more?
Dit bericht op Instagram bekijken
Onvervulde parttime wens
Uit de emancipatiemonitor blijkt dat 1 op de 5 mannen de werkweek met gemiddeld dertien uur zou willen inkorten. Daarnaast zien we dat 60 procent van de vaders met jonge kinderen meer tijd besteden aan de zorg voor hun kind(eren), wanneer praktische zaken en kosten geen rol zouden spelen. Waarom wordt er niet gekeken naar wat deze mannen tegenhoudt om minder te werken en meer te zorgen? Om maar even in de vragen van de minister te blijven: zijn dat roosters? Hebben ze invloed op hun werkzaamheden? Is het de cultuur op de werkvloer?
Enfin, de politiek moet werken aan structurele oplossingen in plaats van alleen de individuele vrouw aanspreken. Zo kan er volgens Stichting Gelijke Beloning ook nog gedacht worden aan betere werkomstandigheden voor beroepen waar tekorten zijn. Bijvoorbeeld een lagere administratieve last in de zorg en betere salarissen in beroepen waar veel vrouwen werken, zoals de zorg, het onderwijs en de kinderopvang.
Lees meer over de tegencampagne via Ik Verdien Meer. Ook interessant: de uitzending van Khalid en Sophie waarin de campagne wordt besproken met initiatiefnemer Judith Tielen en met Suzanna Jansen, Liesbeth Staats en Lynn Berger.
Bronnen: SCP, Emancipatiemonitor 2022
Reacties gesloten.